Anket hazırlamak ilk bakışta çok kolay gibi görünsede aslında istediğiniz sonuçları almaya yönelik çok önemli taktik soruları gerektirir. Eğer anketinizi tez için hazırlamayı düşünüyorsanız kesinlikle daha önceden kullanılmış ve güvenilirlik geçerlilik testleri yapılmış literatürde geçen anketleri kullanmanızı öneririz. Anketi hazırlarken beraberinde eş zamalı olarak analizinide düşünmelisiniz.Analizde sıkıntı yaratacak sizin savunduğunuz konuları ters yüz edecek sorulardan kaçınınız.

Anket ve Ölçek Hazırlatmak için: 0216 331 27 77

Anket kime uygulanacak?
İlgilendiğiniz verileri ne tip insanlar size sağlayabilirler? Tek bir sınıfa ya da organizasyona mı aitler yoksa çeşitli sınıflardan ve seviyelerden mi geliyorlar? Bir organizasyonda mı çalışıyorlar yoksa sadece organizasyonun hizmet ya da ürünlerini mi tüketiyorlar?
Anket nasıl uygulanacak?
Anket uygulamanın çeşitli yolları vardır. Bunlardan en yaygın olanları yüz yüze görüşmeler, telefon anketleri ve posta anketleridir.
Bunlar içerisinden istediğiniz verileri en verimli şekilde sağlayacak metodun seçilmesi önemlidir.
Yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak çok detaylı veriler elde edilebilir. Ancak bu yöntem özel bir eğitim gerekir; bu da ekstra zaman ve maliyet demektir. Ayrıca ayrıntılı verilerin analiz ve yorumu güç olacaktır.
Görüşmeler nispeten az sayıda kişiden oluşan gruplarda detaylı bilgi toplamak istediğinizde faydalıdırlar. Yazılı anketlere göre, meselelerin ve tercihlerin daha geniş kapsamda keşfedilmelerinde kullanılabilirler. Yazılı anketler ise daha az detaylı veri sağlamalarına rağmen, kısa zamanda büyük miktarlarda veri toplanmak için uygundurlar.
Hangi kaynaklara ihtiyaç olacak?
Anket için gerekli personel ve diğer kaynakları belirleyin. Yapılacak anketin tipine bağlı olarak, kaynaklar arasında proje müdürü, eğitimli mülakatçılar, istatistikçiler, baskı maliyetleri, posta/telefon giderleri, verilerin girilmesi ve işlenmesi gösterilebilir.
Hangi anket maddeleri kullanılacak?
Veri ihtiyacına dayanarak, elinizdeki mevcut anketlerden birini kullanıp kullanmayacağınıza, düzeltip düzeltmeyeceğinize ya da tamamen yeni bir anket oluşturup oluşturmayacağınıza karar verin. (Anket maddelerini oluşturmasına daha sonra değineceğiz.)
Anket bilgilerinin analizi nasıl yapılacak ve nasıl raporlanacak?
Anket sonuçlarını özetlerken, yorumlarken ve raporlarken hangi metotları kullanacağınıza karar verin. Veriler çetele tablosu, yüzde ya da ortalama gibi basit metotlar kullanılarak özetlenebilir. Anket verilerine dayalı alınacak kararlara bağlı olarak daha karmaşık analitik metotların kullanımı da gerekli olabilir. Bu karmaşık metotlar, yönetici ve çalışanlar gibi iki farklı gruba ait sonuçların karşılaştırılmasını içeren varyans analizleri ya da iş tatmini ve iş bırakma eğilimleri gibi iki ayrı değişken arasındaki ilişkinin incelenmesini içeren regrasyon analizleri olabilir.
Anket bilgilerini nasıl sunacağınıza karar verin. Bunun için izleyenlerin ilgi ve tercihlerini göz önüne alın. Basit grafikleri mi, istatistik tablolarını mı yoksa yazılı özetleri mi tercih ediyorlar? Şirket politikasını değiştirmeyi düşünen yöneticilere yapılan sunuş şekli ile dışardan gelen müşterilere yapılan sunuş şekli farklı olabilir. Eğer sonuçları farklı gruplara sunmak zorundaysanız, detay seviyesini ve verilerin sunumunu değişik ilgi seviyelerine göre yeniden biçimlendirmeniz gerekebilir.
Ankete kaç kişinin cevap vermesi gerekiyor?
Kaynakların kısıtlı olması nedeniyle ilgilendiğiniz grubun tümüne anket uygulamak mümkün olmayabilir. Örneğin bir üniversitede yapılan
araştırmada tüm öğretim üyelerine anket formu göndermek oldukça maliyetli olacaktır.
Büyük bir grubu temsil edecek nitelikteki veriyi sağlayacak daha küçük ir grubun büyüklüğünü bulmak için kullanılan yönteme örnekleme denir. Cevaplayıcı miktarını belirlerken örnekleme konusunda bilgi sahibi birisinin yardımını alın. Uygun olmayan örnekler, yanıltıcı sonuçlar çıkmasına, hatalı yorumlamalara ve verimsiz faaliyetlere sebep olurlar.
Anket yöntemini kullanırken izlenecek basmaklar nelerdir?
Eğer yukarıda verilen soruları cevapladıysanız ve bir anket yapmanın faydalı olacağını düşünüyorsanız, size şu basamaklar yardımcı olacaktır. Bunlar; anket maddelerini hazırlamak, cevap formatına karar vermek, maddeleri gözden geçirmek, anketin giriş paragrafını ve talimatlarını oluşturmak, anketi test etmek, örnekleme yapmak, anket sonuçlarını özetlemek ve sonuçları sunmak/yayınlamak şeklinde özetlenebilir. Bu basamaklar tamamıyla yeni bir anket hazırlarken ya da hazır olan bir anketi değiştirirken kullanılabilir.

Anket Maddelerinin Oluşturulması
İlgilenilen her bir konu için anket soruları yazın ve aklınıza gelen her şeyi ama her şeyi not edin. Başlangıçta daha fazla madde olması daha az madde olmasından iyidir. Mükemmel soru hazırlamaya odaklanmayın. İlk başta, tüm konulara değinmek süslü cümlelerle anlatım yapmaktan daha önemlidir. Anket maddelerini oluşturmak için, beyin fırtınası, ağaç diyagramları ve diğer fikir üreten metotlar yararlı olacaktır.
Bir anket maddesinin taşıması gereken özellikleri sıralayacak olursak;
* açıkça yazılmış
İfadeler net olmalı ve kolay anlaşılabilmelidir. Anketi cevaplayan insanların alışık olmadıkları teknik terim, kısaltma ve jargonları kullanmaktan kaçının.
* kısa
Konuya mümkün olduğunca çabuk gelin. Anketin maddelerini yanıtlayan kişinin dikkati dağılmaması
ve ankete konsantre olabilmesi için konu dışı kelimeleri ve fikirleri ortadan kaldırın.
* belirli
Her seferinde bir fikir üzerinde odaklanın. Her madde bir tek davranış, tavır, fikir, olay ya da konu ile ilgili olmalıdır. Bunun için “ve”, “ya da” gibi bağlaçları kullanmayın
*açık
İnsanları ne sorulduğunu tahmin etmeye zorlamayın. İfadenizin herkes tarafından aynı şekilde anlaşıldığından emin olun. Eğer gerekliyse ek açıklamalar yapın.

Cevap Formatımn Seçimi
Soru maddelerinin yanı sıra kullanılacak cevap metotlarını da belirlemelisiniz. Anketler genelde insanların bir ifadeye ne kadar katıldıklarını, bir şeyin ne kadar önemli olduğunu yada bir şeyin ne sıklıkla yapıldığını öğrenmeye yöneliktir. Aşağıda bu amaçları karşılamak için kullanılabilecek bazı cevap formatları verilmiştir.
Derecelendirme ölçekleri
Anketlerde genelde ürün ya da hizmetlerin belirli bir ölçeğe göre derecelendirilmeleri istenir. Bazı anketlerde ise insanlara verilen ifadelere ne kadar katıldıkları ya da katılmadıkları sorulur. Derecelendirme ölçeklerine ait birkaç örnek aşağıda verilmiştir:
S1. Amirim çalışanların önemli kararlara katılmalarını teşvik eder.
A KESİNLİKLE KATILMIYORUM
B KATILMIYORUM C KARARSIZIM D KATILIYORUM E KESİNLİKLE KATILIYORUM
S2.Aldığınız hizmetten ne kadar tatmin oldunuz?
A HİÇ TATMİN OLMADIM B TATMİN OLMADIM C KARARSIZIM D TATMİN OLDUM E ÇOK TATMİN OLDUM
S3.Lütfen size sağlanan hizmetin kalitesini değerlendirin.
A ÇOK KÖTÜ
B KÖTÜ
C ORTA
D İYİ
E ÇOK İYİ
Derecelendirme ölçeklerini hazırlarken uç noktaların zıt anlamda olduklarından emin olun. Eğer bu yapılmazsa, anketten alınan yanıtların taraflı olma riski ortaya çıkar. Örneğin aşağıdaki
derecelendirme ölçekleri sizin hoşunuza gidecek cevaplar sağlayabilir ama ihtiyacınız olan bilgiyi vermez.
A GENELDE TATMİNKAR B TAMAMIYLA TATMİNKAR C SON DERECE TATMİNKAR D MÜKEMMEL
Bazı derecelendirme seçenekleri ise siz farkında olmadan çok hatalı sonuçlar verebilir. Örneğin aşağıdaki seçeneklerin kullanılmasının yaratacağı mahsuru siz bulun.
A KESİNLİKLE KATILMIYORUM B KISMEN KATILMIYORUM C KARARSIZIM DKISMEN KATILIYORUM E KESİNLİKLE KATILIYORUM
Maddeleri sıralamak
Diğer bir genel cevap formatı, kişilere bir seçenek listesindeki maddeleri farklı kriterlere (örnek: önem derecesi) göre sıralamalarını istemektir. Bu veriler, seçeneklerde yer alan hususların öncelik sırası belirlemenize yardımcı olacaktır. Örneğin bir lokantanın müşterileri ücreti, yemeğin kalitesinden ve mönünün çeşitliliğinden daha yüksek derecelendiriliyorlarsa, yönetimin maliyet konusunu öncelikli olarak ele alması gerektiği söylenebilir.
Lütfen aşağıdaki 5 iyileştirme amaçlarını önem sırasına göre “1″ en önemliyi, “5″ en önemsizi temsil edecek şekilde sıralayınız.
ÇABUK BAŞARI ELDE ETMEK
ÜRETİMİN MİKTARINI ARTTIRMAK
FİYATLARI DÜŞÜRMEK
BİRİKEN İŞ SAYISINI AZALTMAK
HATA MİKTARINI DÜŞÜRMEK
Tercihleri belirlemek
Bu cevap formatı, ifade ya da tercihlerden oluşan bir liste şeklindedir. Cevaplayıcılardan onlar için uygun olan tercihlerin hepsini yuvarlak içine alarak işaretlemeleri istenir. Ankete katılanlar tercihleri arasında bir derecelendirme yapmadıklarından bu tür soruların cevaplandırılması, sıralama sorularından daha kolaydır.
Sürecin performans analizini yaparken yararlandığınız istatistik yöntemleri yanındaki harfi işaretleyerek belirtin.
A PARETO DİYAGRAMLARI
B HİSTOGRAMLAR
C DAĞILMA DİYAGRAMLARI
D GİDİŞAT ŞEMALARI E KONTROL KARTLARI
Yorumlar ve açık uçlu sorular
Dördüncü soru/cevap şekli genel nitelikli sorulara ve ankete katılanların ek yorumlar yapmalarına müsaade eder. Bu sorularda genellikle cevaplayıcılara, kendileri için önemli olanları ve istediklerini kendi cümleleriyle yazabilmeleri için boş bir alan bırakılır. Örnekler aşağıda sıralanmıştır.
- Kendimizi nasıl geliştirebileceğimiz konusunda önerileriniz var mı?
- Bizim sağlayamadığımız ve ihtiyacınız duyduğunuz ürün ya da hizmetler neler?
- Bilmemizi istediğiniz ek bir husus var mı?
Bu bilgiler hiç dokunulmamış konuları ortaya çıkarmak, belirli bir konuda fikir edinmek ya da seçenekleri belirlemek için çok yararlıdır. Bu yöntemin kötü tarafı ise sorulara verilen cevapları yorumlamanın çok zor olmasıdır.
Demografik sorular
Demografik sorular genelde katılımcıları sınıf, yaş ya da eğitim seviyesi gibi kriterlere dayalı olarak daha küçük ve özellikli gruplara ayırmak için kullanılır. Eğer anketin amaçlarından birisi iki farklı grubun verdiği yanıtlar arasındaki önemli
farklılıkları belirlemek ise bu ayrıştırma önemlidir.
Demografik sorular, insanlara kendilerini tanımlamaları için, örneğin isimlerini ya da vergi numaralarını isteyen sorulardan oluşabilir. Ancak demografik soruların cevaplayıcıların kimliğini ortaya çıkartacak olması onların kendilerini rahatsız hissetmelerine ve dürüst cevap vermemelerine yol açabilir. Olası endişeleri azaltmak için, anket cevaplarının nasıl kullanılacağını anlatan bir açıklama ve cevapların gizliliğini içeren bir taahhüt yararlı olabilir.
Demografik sorulara ait örnekler aşağıda verilmiştir.
Ait olduğunuz yaş kategorisini işaretleyiniz.
A. 20′NİN ALTINDA B. 20-29 C. 30-39 D. 40-49 E. 50-59
F. 59′UN ÜSTÜ
Eğitim durumunuz
A.CAHİL B. İLK OKUL C.ORTA OKUL LİSE
D. ÜNİVERSİTE E.YÜKSEK LİSANS F. DOKTORA
Medeni haliniz
A. BEKAR (HİÇ EVLENMEMİŞ) B. EVLİ C. BOŞANMIŞ/ AYRI D. DUL

Maddelerin Gözden Geçirilmesi
Taslak soru maddelerini ve cevap formatlarını hazırladıktan sonra, aşağıdaki özelliklere uyup uymadıklarını inceleyin.
* anketin amacına uygun
Amacın dışına çıkan maddeler gerekli bilgiyi sağlamayacaktır. Ankette yer alan her bir soru için özel bir nedeniniz olduğundan emin olun. Her zaman anketin amacına ve bu amacı destekleyecek bilgi çeşidine odaklanın. Maddeler ile anketin amacını karşılaştırarak, maddelerin daha önce belirlenen konularla ilgili olmasını sağlayın.
* anket yapılan bireyler için uygun
Ankete insanların bilmedikleri, cevap veremeyecekleri maddeleri eklemeyin. Örneğin bir mağazanın müşterileri, mağazanın yerleşimi ve hizmetleri ile ilgili sorulara cevap verebilirler ama mağazanın yangına karşı alınan tedbirlere uyup uymadığı hakkındaki soruları cevaplayamazlar.
* uygun sonuçlar sağlayabilecek yetenekte
Elde edilen verilerin nasıl özetleneceğini belirleyin. Sonuçların özeti, ankete katılanların ihtiyaç duyduğu nitelikteki bilgiyi sağlamalıdır. Sonuçlar basit grafik barlar ile mi sunulacak yoksa gelişmiş analizlere mi tabi tutulacak? Anketi kullananların bilgi gereksinimlerini karşılamak için ne kadar detay yeterli olacak? Örneğin anketi kullananlar genel bir bilgi istiyorlarsa, ondalıklı sayıları kullanmaya gerek olmayabilir. Diğer yandan, eğer kullanıcılar kalite özellikleri arasındaki farkların ayrımını kesin olarak bilmek isterlerse, onlara sadece yorumlardan oluşan bir liste vermek yeterli olmayacaktır.
Uygunsuz ve fazla maddeleri çıkarın ve kapalı ifadeleri anlaşılır bir dille yazın. Maddelerin aşağıdakiler gibi olmamalarına dikkat edin.
* belirsiz
Yanlış yorumlanabilecek kelime ve ifadelerden kaçının.
1- Heyecanlı turlardan zevk alıyor musunuz?
2- Düzenli çalışma alışkanlığınız var mı?
* çakışan
Birbiri ile çakışan cevap seçeneklerini vermekten kaçının. Çakışan seçenekler bilgilerin yorumlanmasını zorlaştırır ve anketi yanıtlayan için kavram karmaşasına yol açabilir
Haftada kaç saat spor yapıyorsunuz?
1- HİÇ
2- HAFTADA BİR SAATTEN AZ
3- HAFTADA 1-2 SAAT
4- HAFTADA 2-3 SAAT
5- HAFTADA 3-4 SAAT
6- HAFTADA 4 SAATTEN FAZLA S Yönlendiren
İnsanları, arzuladığınız cevaplara yönlendirecek ipuçları vermekten kaçının.
Periyodik bakım hizmetleri için çok fazla para ödemek zorunda bırakıldığınızı düşünüyor musunuz?
* Çift taraflı olan
Aynı madde içerisinde iki ayrı konu olmamasına dikkat edin.
Memur beni dikkatlice dinledi ve ricamı yerine getirmesi kısa bir zaman aldı.

* Lüzumsuz
Aynı soruyu tekrar tekrar sormaktan kaçının. Birbirinin tekrarı olan maddeleri anketten çıkarın. Daha sonra geriye kalan maddelerin anlamlarının açık olup olmadığını inceleyin ve istenen bilgileri toplamak için yeterliliklerini kontrol edin. Maddeleri kendi incelemenize ek olarak test edin.

Anketin Girişi ve Talimatları
Anketler genelde, anketin amacını ve verilerin nasıl kullanılacağını anlatan kısa bir giriş paragrafı ile başlar. Bazen bu bilgiler ankete iliştirilmiş bir kapak mektubunda verilir. Giriş paragrafını, anketin nasıl doldurulacağını anlatan kısa kurallar takip eder.
Bu bölüme cevap kutucuklarının nasıl işaretleneceğini ya da cevap kağıdının nasıl doldurulacağını gösteren örnekler dahil edilebilir. Özellikle ankette demografik maddeler mevcutsa, insanlara güven vermek için, verecekleri yanıtların gizli kalacağına dair bir ifade bu bölümde yer almalıdır. Son olarak insanların doldurdukları anketleri nasıl, ne zaman ve nereye göndereceklerini anlatan kurallar eklemeyi unutmayın.

Anketin Test Edilmesi
Taslak bir anket hazırladıktan sonra, anketi geliştirmek ve muhtemel hataları belirlemek için test edebilirsiniz. Test, anket geniş kitlelere dağıtmadan önce, güvenilirlik ve geçerliliğinden emin olmak için yapılır. Test genelde büyük grubu temsil eden daha küçük bir gruba uygulanır. Eğer test yapmayı planlıyorsanız aşağıdaki maddeler size yardımcı olacaktır.
Süreci açıklayın
Teste katılacak grubu bir araya toplayın. Katılımcılardan, anketi aldıkları zaman değerlendirmelerini, anlamı açık olmayan soruları, eksik başlıkları ve geliştirilmesi gereken noktaları belirlemelerini isteyin.
Yorumları yazılı olarak alın
Katılımcılardan ankette ile ilgili yorumlarını not almalarını isteyin. Bazı bireylerin grup içerisinde
rahatça tenkitte bulunamayabileceklerini unutmayın. Toplantının sonunda doldurulan anketleri toplayın ve her bir yorumu inceleyin.
Zaman ihtiyaçlarını hesaplayın
İnsanların anketi ne kadar zamanda tamamladıklarını ölçün. Bu bilgiyi anketin çok mu uzun olduğuna ya da uzatılıp uzatılmayacağına karar vermek için kullanın. Doldurması 15 dakikadan fazla süren bir anket muhtemelen çok uzundur.
Bir grup tartışması yapın
Herkes anketi tamamladıktan sonra, gruptan geri bildirim almak için, anketin her bölümünü grupla beraber inceleyin. Test için yapılan oturumdan sonra bilgileri kaydedin ve bu bilgiler üzerinde çalışın. İlk başta bir şey ifade etmeyen bazı yorumlar, biraz daha inceledikten sonra, çok faydalı olabilirler. Önemli konuların anket dışında bırakılıp bırakılmadığını sorgulayın. Ayrıca başka demografik sorular eklemeye ihtiyaç olup olmadığını araştırın.
Anketi düzeltmek için testten elde edilen bilgileri kullanın. Anlam açıklığını arttırmak için maddeleri yeniden yazmak, istenen bilgileri vermeyen maddeleri çıkarmak ya da önemli konularda daha doğru bilgi sağlamak için yeni maddeler eklemek gerekebilir.
Elinizde anketin son halini hazırlanması ve örneklemin belirlenmesi tamamlandıktan sonra anketi uygulamanın zamanı gelmiştir.

Anketin Uygulanması
Yazılı metotları uygulamanın, posta ve kişisel görüşme olmak üzere iki genel yolu vardır. Burada birini ya da diğerini kullanırken göz önünde bulundurmanız gereken noktalar aşağıda özetlenmiştir.
Posta anketleri
Posta anketlerinin en yaygın uygulama şekli cevaplayıcılara soru formunun yanında, dönüş adresi yazılı ve pul yapıştırılmış bir zarf göndermektir. Eğer binlerce anket postalanacaksa, postalama masrafları için yeterli bütçeyi ayırmalısınız. Anket sürecini planlarken anketin gideceği adrese varması, katılan kişinin anketi doldurması ve anketin geri gönderilmesi için gerekli zamanı göz önüne alın. Uzak adreslere postalanan anketlerin (ör; denizaşırı) geri dönmesi 6-12 hafta arası sürebilir. Yerel anketlerin geri gelmesi için bu süre 2-3 hafta arasında değişebilir.
Bireysel anketler
Kişisel görüşme farklı yollardan yapılabilir. Yollardan bir tanesi ankete katılan kişiye ürünü ya da hizmeti aldığı yerde anketi doldurmasını istemektir. Bu durumlarda sadece çok kısa anketleri uygulamak pratik olacaktır. Anketi uygulayan kişi genelde anket tamamlanana kadar müşterinin yanında durur ve anketi tamamlayan kişiye küçük bir teşekkür hediyesi verebilir. İkinci bir yol ankete katılacak kişilere, anketi doldurmaları için belirli bir yere gelmelerini istemektir. Üçüncü yol ise ankete katılacak kişileri iş yerlerinde ya da evlerinde ziyaret edip, müşteri tatmini anketini doldurmalarını istemektir.